Σχετικά με το PopCon

Το PopCon είναι η επίσημη ιστοσελίδα του ερευνητικού έργου Λαϊκιστικός Συνταγματισμός που ενισχύεται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) στο πλαίσιο της Δράσης «1η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση των μελών ΔΕΠ και Ερευνητών/τριών και την προμήθεια ερευνητικού εξοπλισμού μεγάλης αξίας» (αριθμός έργου: HFRI-FM17-1502). Ο Ακρίτας Καϊδατζής, Επίκουρος Καθηγήτης στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, είναι ο επιστημονικός υπεύθυνος του έργου, συνεργαζόμενος με μια επταμελή ερευνητική ομάδα.

​

Κύριο αντικείμενο του προτεινόμενου έργου είναι η μελέτη των διαφόρων τρόπων με τους οποίους αλληλεπιδρά ο λαϊκισμός με το συνταγματισμό, με στόχο να προταθεί μια προσέγγιση του συνταγματικού δικαίου που να αμβλύνει τις λαϊκιστικές προκλήσεις στη συνταγματική δημοκρατία αυξάνοντας τη συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση των συνταγματικών αποφάσεων. Κατά έναν παράδοξο τρόπο, η κεντρική ιδέα είναι πως ο συνταγματισμός χρειάζεται να γίνει περισσότερο «λαϊκιστικός», προκειμένου να ξεπεράσει τις προκλήσεις που θέτει η λαϊκιστική πολιτική.

 

Προσφάτως έχει διογκωθεί η βιβλιογραφία για ένα φαινόμενο που χαρακτηρίζεται ως «λαϊκιστικός συνταγματισμός» και αναφέρεται στις συνταγματικές πρακτικές λαϊκιστικών κινημάτων, κομμάτων ή ηγετών, καθώς και στην ενασχόλησή τους, όταν καταλάβουν την εξουσία, με τη δημιουργία ή αναθεώρηση συνταγμάτων. Με την έννοια αυτή, ο λαϊκιστικός συνταγματισμός συνιστά μια πρόκληση για τη συνταγματική δημοκρατία.

 

Ωστόσο, αυτή δεν είναι η μόνη χρήση του όρου στη βιβλιογραφία. Συνταγματολόγοι από τις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1990 πρότειναν μια διαφορετική έννοια λαϊκιστικού (ή λαϊκού) συνταγματισμού, η οποία αναφέρεται σε μια μη-νομικιστική προσέγγιση του συνταγματικού δικαίου, μια προσέγγιση η οποία απορρίπτει την ιδέα ότι το σύνταγμα είναι (μόνο) ό,τι λένε οι δικαστικές ελίτ και υποστηρίζει αντιθέτως ότι η πολιτική εξουσία, όπως και τα πολιτικά κόμματα, τα κοινωνικά κινήματα και εν τέλει οι ίδιοι οι πολίτες έχουν τουλάχιστον ισότιμο λόγο για την έννοια του συντάγματος.

 

Επομένως, υπάρχουν δύο διαφορετικές έννοιες λαϊκιστικού συνταγματισμού. Η συγκριτική μελέτη της μεταξύ τους σχέσης θα βοηθήσει να φωτιστούν και οι δύο. Ο λαϊκιστικός (ή λαϊκός) συνταγματισμός ως μια προσέγγιση του συνταγματικού δικαίου φιλοδοξεί να συνθέσει το φιλελευθερισμό με τη δημοκρατία αυξάνοντας τη συμμετοχή των πολιτών. Κατά τούτο, εμφανίζεται αντίθετος στο λαϊκισμό ως πολιτική πρακτική. Θα μπορούσε, επομένως, να ειπωθεί πως ο λαϊκιστικός συνταγματισμός με τη δεύτερη έννοια
(ως πρακτική του συνταγματικού δικαίου) μπορεί να μειώσει τους κινδύνους του συνταγματικού λαϊκισμού με την πρώτη έννοια (ως πρακτική των λαϊκιστών).